Psychologiczne mechanizmy uzależnień mogą stanowić odpowiedź na pytanie: „dlaczego alkoholik nie może przestać pić?”. Skutki długotrwałego oddziaływania substancji psychoaktywnej na organizm chorego obejmują nie tylko fizyczne dolegliwości, ale również dogłębne zmiany w psychice. Nałogowiec myśli, odczuwa i postępuje zupełnie inaczej niż osoba zdrowa. Jakie mechanizmy uzależnień należy znać, jeśli w naszym otoczeniu znajduje się ktoś dotknięty tym schorzeniem?
Ludzie, którzy nigdy nie doświadczyli żadnego uzależnienia, często nie są w stanie zrozumieć pacjentów cierpiących na alkoholizm. Nierzadko kierują się nieprawdziwymi stereotypami lub mają nierealistyczne oczekiwania względem zachowania chorych. Wydaje im się, że ich picie jest fanaberią lub słabością, którą dałoby się pokonać przy odrobinie dobrej woli. Tymczasem alkoholizm jest chorobą, podobnie jak cukrzyca, grypa czy bulimia. Nie da się pokonać go bez wsparcia specjalistów oraz wytężonej pracy nad różnymi aspektami codziennego funkcjonowania. Częsta intoksykacja wpływa na rozmaite aspekty psychiki osób uzależnionych. Zmieniają ich sposób myślenia, przekonania, emocjonalność, nawyki oraz strategie postępowania w różnych sytuacjach. Mechanizmy uzależnień opisane na https://uzaleznienia-terapia.pl/blog/mechanizmy-uzaleznien/ sprawiają, że chorzy nie są w stanie samodzielnie zawrócić z obranej drogi. Trudno się więc dziwić, że tak wielu z nich latami nie zgłasza się na terapię, zaś spora część nie robi tego nigdy.
Mechanizm iluzji i zaprzeczania
Wielu chorych uparcie zaprzecza istnieniu swoich problemów nawet wtedy, gdy pojawiają się bardzo dotkliwe konsekwencje nałogu. Ich zdrowym bliskim często wydaje się, że jest to przejaw kłamstwa i nieszczerości, tymczasem alkoholicy najbardziej oszukują… samych siebie. Jednym z najważniejszych mechanizmów uzależnień jest mechanizm iluzji i zaprzeczania, który sprawia, że pacjenci żyją w świecie fantazji. Ignorują i wypierają fakty związane ze swoimi dolegliwościami oraz uparcie powtarzają, że sprawują pełną kontrolę nad swoim zachowaniem. Dodatkowo poszukują racjonalnego wytłumaczenia swojego picia, np. twierdzą, że upili się tylko dlatego, że kolega miał imieniny lub potrzebowali odprężenia po pracy. Celem tego mechanizmu jest tzw. obrona psychicznego komfortu picia. Innymi słowy: dzięki zafałszowaniu rzeczywistości nałogowiec może spożywać alkohol, nie zastanawiając się nad zgubnymi skutkami tego nawyku.
Mechanizm rozpraszania i rozdwajania „Ja”
Ten mechanizm uzależnień sprawia, że alkoholik sprawia wrażenie osoby o dwóch różnych tożsamościach. Zdrowa osoba jest w stanie udzielić odpowiedzi na pytanie: „Kim jestem?”, zaś opis ten jest stały, wyznacza indywidualne granice, przekonania i wartości oraz odpowiada osobowości danego człowieka. W przypadku nałogowców granice te zacierają się, a oni sami nie mają poczucia wpływu na rzeczywistość. Ich zachowanie różni się w zależności od tego, czy są trzeźwi, czy pozostają pod wpływem alkoholu. W stanie upojenia mają subiektywne poczucie mocy, są pewni siebie, odważni i przebojowi. Natomiast po wytrzeźwieniu odczuwają wstyd, upokorzenie i mają poczucie klęski. Te przykre emocje powodują reakcję poszukiwania alkoholu, ponieważ jedynym sposobem na uporanie się z nimi jest dla nich napicie się. W ten sposób powstaje błędne koło, które bardzo trudno przerwać.
Przeczytaj też: http://www.4fans.pl/alkoholicy-wysokofunkcjonujacy/
Mechanizm nałogowego regulowania uczuć
To właśnie ten mechanizm uzależnień odpowiada za to, że alkoholik pije, ilekroć poczuje jakiekolwiek cierpienie lub dyskomfort. Głód alkoholowy powstaje wtedy, gdy nałogowiec zmaga się z negatywnymi emocjami lub ma problemy, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Zamiast szukać długofalowego rozwiązania, woli skupić się na natychmiastowej uldze, którą daje mu intoksykacja. Alkohol jawi mu się jako remedium na wszelkie zmartwienia. Niestety nie dostrzega, że wiele z nich jest spowodowanych właśnie brakiem umiaru w piciu. Awantury rodzinne, problemy w pracy, długi czy dolegliwości zdrowotne są przecież wynikiem nadużywania substancji psychoaktywnej, jednak dla chorego stanowią jedynie pretekst do sięgania po kolejny kieliszek.
